Çerkes Derneği I Anasayfa

Devlet Başkanı Beşar el-Esad, pek çok üyesi ordu ve polis teşkilatında görev yapan Çerkeslerin desteğini artan bir hızla kaybediyor. 29 Aralık’ta İnternette yayınlanan bir videoda Suriye İçişleri Bakanlığına bağlı görevinden ayrıldığını ve General Halid İbn el- Walid komutasındaki isyancı birliklere katıldığını açıktan ifade eden Suriyeli bir Çerkes teğmen olan Yaser Ali Abaza için de durum böyle.  (http://www.youtube.com/watch?v=DwU85ahlyxk).

Suriyedeki Çerkeslerin durumu bi süredir tehlikeli. Haziran 2011’de Adigey, Kabardey-Balkar ve Karaçay-Çerkes’teki bazı Çerkes organizasyonları Devlet Başkanı Dmitri Medvedev’e Suriye’deki soydaşları için yardım istemek üzere bir dilekçe yazdılar (www.elot.ru, Haziran 21). Suriyeli Çerkeslerin kendileri Kremlin’in Şam rejimine desteğinden dolayı seslerini yükseltmeye cesaret edemediler. Bu sırada Rus yetkililer “Suriye’deki Çerkeslerin durumunun Rusya’nın müdahalesini gerektirmediği” cevabını verdiler (www.adygi.ru, Temmuz 30). Kasım ayında 31 Çerkes aile akrabaları aracığıyla Rusya’ya gitmek için başvuruda bulundular.

Aralık ortasında, 115 Suriyeli Çerkes “Suriye’de politik istikrar ümidi kalmadığı” gerekçesiyle Rusya’ya yönelik “yardım ve kurtarılmayı” isteyen açık bir mektuba imza attılar. İki gün sonra bunlara 57 kişi daha katıldı (www.echo.msk.ru/blog/cknot/844270-echo). Mektupta şu ifadeler yer alıyordu: “Suriyeli Çerkesler ümitsiz bir durumda. Her gün yaşamlarımızı tehlikeye atıyoruz” (www.aheku.org/page-id-2771.html). Suriyeli Çerkesler Rusya’nın 15 Aralık tarihli Birleşmiş Millerler karar taslağındaki Şam eleştirisinin bir gün sonra binlerce Suriyelinin Devlet Başkanı Beşar Esad’a karşı sokaklara dökmesinin ardından bir bildiri yayınlamaya cesaret edebilmişlerdir (www.reuters.com/article/2011/12/16/).

Karaçay-Çerkes’deki Çerkes Kongresi lideri Kase Kik, Devlet Başkanı Medvedev’e Moskova’nın 1998 yılında, Yugoslavya’daki çatışmalar sırasında Kosovalı Çerkeslerin Rusya vatandaşlığına alınmasında olduğu gibi Suriyeli Çerkeslere yardım etmesini isteyen bir mektup yazdı (www.elot.ru/main/mambots/editors/). Kavkazsky Uzel (Caucasian Knot) web sitesine verdiği bir röportajda, Kik  “pek çok Çerkes Rusya vatandaşlığına geçmeyi açıktan istemekten korkuyor çünkü [mevcut rejim] bunları vatan haini olarak damgalayabilir ve baskı uygulayabilir” dedi (www.kavkaz-uzel.ru/articles/198339/).

19 Aralık’ta Dünya Çerkes Birliği (DÇB) Kabardey-Balkar’ın başkenti Nalçık’ta bir toplantı yaptı. Suriye’den gelen Memduh Kumuk’un başkanlığında toplanan bir komisyon hükümete Suriyeli Çerkeslere yardım etmek için gerekli düzenlemelerin bir listesini sundu. Kabardey-Balkar hükümetinin bir üyesi olan Boris Pashtov da toplantıya katıldı (www.elot.ru, December 23). 27 Aralık’ta, Adigey Cumhuriyeti Devlet Başkanı Aslan Tkhakuşinov Suriye’deki durumla ilgili kaygılarını ve “Çerkes diasporasının üyelerini vatandaşlığa alma olasılığını değerlendirme talebini Rus yetkililere iletmeye” hazır olduğunu bildirdi (www.adygheya.ru/press/news/). Ertesi gün Adigey Parlamentosu da benzer bir açıklama yaptı (www.rosbalt.ru/federal/2011/12/28/929704.html). 29 Aralık’ta, Rusya Çerkes Organizasyonları Birliği’nin acil toplantısında 20 kuruluş bir araya geldi ve Rusya Devlet Başkanı’na, Rusya Parlamentosu dumasına ve Kafkas Cumhuriyetlerinin başkanlarına benzer bir çağrıda bulundu (www.elot.ru, Aralık 29). Ertesi gün, Adigey’de bir köy olan Takhtamukai’da “Bütün Çerkesler Birleşsin” sloganı altında Suriye Çerkesleriyle dayanışma mitingi düzenlendi (www.natpress.ru, Aralık 31).

Rus Bilimler Akademisi’nde bir bilim insanı olan Naima Nefliasheva, Kavkazsky Uzel’e Suriyeli Çerkeslere yardım etme şansının Rusya’nın dünyadaki otoritesini arttırmak için eşsiz bir fırsat olduğunu söyledi. Ama eğer Rusya Çerkeslerin talebini görmezden gelir “ve bu zor zamanlarında onları yalnız bırakırsa, bu fırsatın kesinlikle “Çerkes meselesi”nde Rusya’nın önünde olan başka ülkeler tarafından kullanılacağını söyledi (adygeia.kavkaz-uzel.ru/articles/198463).

Suriye’deki Çerkesler 150.000’e yakın nüfuslarıyla Şam, Halep, Hama, Latakya kentlerinde ve 22 köyde yaşıyor. Bunlar ondokuzuncu yüzyıl Rus-Kafkas savaşında Kafkasya’dan sürülenlerin torunları. Çerkesler geleneksel olarak Suriye ordusunda ve polis teşkilatında görev aldı ve yirminci yüzyılda 35 üst düzey general çıkardı. Beşar Esat zamanında Çerkesler politik olarak rejime daha da yakınlaştı ve bir Çerkes general içişleri bakanlığına getirildi. Ekim 2007’de, Beşar Esat ve eşi Şam Çerkes Yardımlaşma Derneği’nin üyeleriyle bir araya geldi (www.natpress.net, Ekim 9, 2007). Şu andaki spor bakanı Mutasım Gotuk ve Suriye parlamentosu üyesi Şeref Abaza birer Çerkes.

Ne var ki, Çerkes tarihçi ve Suriye Çerkesleri üzerine bir kitabın yazarı olan Anzor Kushkhabiev “mevcut Suriye ordusundaki çoğu Çerkesin politik kararlar üzerinde hiçbir etkisi olmayan orta-rütbeli subaylar olduğuna ve Çerkeslerin rejimin bir dayanağı olarak görülmesinin yanlış olacağına” dikkat çekiyor (www.kavkaz-uzel.ru/articles/198339/). Çerkesler yoğun bir yardımlaşma dernekleri ağıyla aktif bir sivil toplum konumunda. Suriye’de Internet’in kısıtlanmasına rağmen, www.sharakes.net, www.adiga.org ve www.cnnadiga.com sitelerini kapsayan bazı Arapça Çerkes web siteleri mevcut.

Eurasia Daily Monitor Cilt: 9 Sayı: 6

Yazar: Sufian Zhemukhov

Çeviri: Erdoğan Boz

Kaynak:

http://www.jamestown.org/